مکان یابی در زبان فارسی

امکانات و روش‌های مکان‌یابی یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح در حوزۀ زبان‌شناسی شناختی است. زبان با استفاده از منابع و امکاناتی عینی مانند اعضای بدن، اشیاء و موارد موجود در طبیعت و فرایندها به مفهوم‌سازی جهت‌های مکانی می‌پردازد. هر زبان با توجه به مسائل تاریخی و فرهنگی خود، از برخی یا همۀ امکانات فوق استفاده می‌کند. با توجه به این ملاحظات، هدف این مقاله شناسایی امکانات و منابع مکان‌یابی در زبان فارسی در قالب آرای هاینه (1997) است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد، زبان فارسی به ترتیب اولویت از اعضای بدن، اشیاء موجود در طبیعت و جهت‌های جغرافیایی که بسط‌یافته از سه منبع مذکور هستند، برای بیان مکان استفاده می‌کند. این زبان از مورد «فرایند» نیز که از جمله موارد ذکر شده در چهارچوب هاینه است، بهره برده ‌است؛ فعل‌های پیشوندی همچون «برآمدن»، «درآمدن»، «فروآمدن» و جز آن که نمونه‌‏هایی از حوزۀ «فرایند» هستند، برای نشان دادن جهت حرکت فعل به‌کار می‌روند.